კასტრაციის კომპლექსი - უყალიბდება ბავშვს და მჭიდროდ არის დაკავშირებული ბავშვობის დროინდელ სექსუალურ განვითარებასთან (ბავშვთა სექსუალური კვლევები და ბავშვთა სექსუალური თეორიები). კასტრაციის კომპლექსი ვაჟებში ყალიბდება ონანიზმთან დაკავშირებული რეალური ან ფარული საშიშროების სახით - დაკარგონ თავიანთი სასქესო ორგანო - როგორც სასჯელი ონანიზმისათვის.
გოგონებთან კასტრაციის კომპლექსი ვლინდება სქესთა შორის განსხვავების აღმოჩენის შემდეგ. ამ პერიოდში გაუდიფერენცირებელია შიშისა და შურის გრძნობები მამაკაცის სასქესო ორგანოსადმი და უკავშირდება სექსუალურ ფანტაზიებს.
//ჭიჭინაძე ნონა. ქალის მენტალიტეტის ჩამოყალიბების ფსიქოლოგიური საფუძვლები,–[გენდერული პრობლემატიკა საქართველოში],–ქალთა განათლებისა და ინფორმაციის საერთაშორისო ცენტრი,– თბ.,–2002